آلبوم راز دل

معرفی ردیف های آواز آلبوم راز دل

دستگاه : آواز دشتي

گروه پايور

سنتور:فرامرز پايور

كمانچه : رحمت ا... بديعي

تار: هوشنگ ظريف

تنبك: محمد اسماعيلي

سال اجرا: 1358

سال انتشار: 1359

 

آواز: چشم انتظار

غزل : امير هوشنگ ابتهاج(سايه)

 

نه لب گشایدم از گل، نه دل کشد به نبید        چه بی نشاط بهاری که بی رخ تو رسید

درآمد دشتي

نشان داغ دل ما است لاله ای که شکفت         به سوگواری زلف تو این بنفشه دمید

درآمد دشتي، بيات راجع،ابوعطا برگشت به دشتي

به یاد زلف نگونسار شاهدان چمن                 ببین در آینه جویبار، گریه بید

بيات راجع ، حزين و عراق ، عشاق

بیا که خاک رهت لاله زار خواهد شد              ز بس که خون دل از چشم انتظار چکید

دشتي فرود به شور با سارنگي

 

به دور ما که همه خون دل به ساغرهاست       ز چشم ساقی غمگین که بوسه خواهد چید

عشاق ، قرچه

چه جای من که در این روزگار بی فریاد           ز دست جور تو ناهید بر فلک نالید

قرچه ، رضوي

از این چراغ توام چشم روشنایی نیست             که کس ز آتش بیداد غیر دود ندید

گذشت عمر و به دل عشوه می خریم هنوز        که هست در پی شام سیاه صبح سپید

فرود به شور به وسيله سارنگي

که راست سایه در این فتنه ها امید امان            شد آن زمان که دلی بود در پناه امید

صفای آینه خواجه بین کز این دم سرد              نشد مکدر و بر آه عاشقان بخشید

 

مشخصات عروضی

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن

بحر: مجتث مثمن مخبون محذوف

 

 

 

تصنيف: رازدل

كلام : عارف قزويني

 

گریه را به مستی بهانه کردم، شکوه ها ز دست زمانه کردم

آستین چو از دیده بر گرفتم، سیل خون به دامان روانه کردم

ناله دروغین اثر ندارد، مرده بهتر زان کاو هنر ندارد

شام ما چو از پی سحر ندارد، گریه تا سحر گه من عاشقانه کردم

راز دل همان به نهفته ماند، گفتنش چو نتوان گفت نگفته ماند

فتنه بهتر یک چند خفته ماند، گنج غم بر دل خزانه کردم

باغبان چه گویم به ما چه ها کرد، کینه های دیرینه برملا کرد

دست ما ز دامان گل جدا کرد، تا به شاخ گل یکدم آشیانه کردم

 

 

 

 

آواز : بهار غم انگيز

مثنوي : امير هوشنگ ابتهاج (سايه)

 

بهار آمد، گل و نسرین نیاورد      نسیمی بوی فروردین نیاورد
پرستو آمد و از گل خبر نیست     چرا گل با پرستو همسفر نیست؟
چه افتاد این گلستان را، چه افتاد؟      که آیین بهاران رفتش از یاد
چرا می‌نالد ابر برق در چشم     چه می‌گرید چنین زار از سر خشم؟
چرا خون می‌چکد از شاخهٔ گل     چه پیش آمد؟ کجا شد بانگ بلبل؟
چه درد است این؟ چه درد است این؟ چه درد است؟
که در گلزار ما این فتنه کردست؟
چرا در هر نسیمی بوی خون است؟      چرا زلف بنفشه سرنگون است؟
چرا سر برده نرگس در گریبان؟        چرا بنشسته قمری چون غریبان؟
چرا پروانگان را پر شکسته ست؟     چرا هر گوشه گرد غم نشسته ست؟
چرا مطرب نمی‌خواند سرودی؟     چرا ساقی نمی‌گوید درودی؟
چه آفت راه این هامون گرفته ست؟      چه دشت است اینکه خاکش خون گرفته ست؟
چرا خورشید فروردین فروخفت؟      بهار آمد گل نوروز نشکفت
مگر خورشید و گل را کس چه گفته ست؟       که این لب بسته و آن رخ نهفته ست؟
مگر دارد بهار نورسیده      دل و جانی چو ما در خون کشیده؟
مگر گل نو عروس شوی مرده ست     که روی از سوگ و غم در پرده برده ست؟
مگر خورشید را پاس زمین است؟       که از خون شهیدان شرمگین است
بهارا، تلخ منشین، خیز و پیش آی     گره وا کن ز ابرو، چهره بگشای
بهارا خیز و زان ابر سبک رو        بزن آبی به روی سبزهٔ نو
سر و رویی به سرو و یاسمن بخش      نوایی نو به مرغان چمن بخش
بر آر از آستین دست گل افشان     گلی بر دامن این سبزه بنشان
گریبان چاک شد از ناشکیبان     برون آور گل از چاک گریبان
نسیم صبحدم گو نرم برخیز      گل از خواب زمستانی برانگیز
بهارا بنگر این دشت مشوش     که می‌بارد بر آن باران آتش
بهارا بنگر این خاک بلاخیز      که شد هر خاربن چون دشنه خون ریز

ديلمان
بهارا بنگر این صحرای غمناک      که هر سو کشته‌ای افتاده بر خاک

ديلمان
بهارا بنگر این کوه و در و دشت       که از خون جوانان لاله گون گشت

ديلمان
بهارا دامن افشان کن ز گلبن     مزار کشتگان را غرق گل کن

ديلمان
بهارا از گل و می‌آتشی ساز      پلاس درد و غم در آتش انداز
بهارا شور شیرینم برانگیز      شرار عشق دیرینم برانگیز
بهارا شور عشقم بیشتر کن     مرا با عشق او شیر و شکر کن
گهی چون جویبارم نغمه آموز     گهی چون آذرخشم رخ برافروز
مرا چون رعد و طوفان خشمگین کن     جهان از بانگ خشمم پر طنین کن
بهارا زنده مانی، زندگی بخش      به فروردین ما فرخندگی بخش
هنوز اینجا جوانی دلنشین است     هنوز اینجا نفس‌ها آتشین است
مبین کاین شاخهٔ بشکسته خشک است      چو فردا بنگری، پر بید مشک است
مگو کاین سرزمینی شوره زار است      چو فردا در رسد، رشک بهار است
بهارا باش کاین خون گل آلود     بر آرد سرخ گل چون آتش از دود
بر آید سرخ گل، خواهی نخواهی     وگر خود صد خزان آرد تباهی
بهارا، شاد بنشین، شاد بخرام      بده کام گل و بستان ز گل کام
اگر خود عمر باشد، سر بر آریم      دل و جان در هوای هم گماریم
میان خون و آتش ره گشاییم      ازین موج و ازین توفان برآییم

ديلمان
دگربارت چو بینم، شاد بینم        سرت سبز و دلت آباد بینم

ديلمان فرود به شور
به نوروز دگر، هنگام دیدار        به آیین دگر ایی پدیدار

 

مشخصات عروضی

وزن: مفاعيلن مفاعيلن فعولن

بحر: هزج مسدس محذوف

  

 

تصنيف : از خون جوانان وطن

كلام : عارف قزويني

 

هنگام می و فصل گل و گشت چمن شد        دربار بهاری تهی از راغ و زغن شد

از ابر کرم خطه ری رشک ختن شد               دلتنگ چو من مرغ قفس بهر وطن شد

چه کج رفتاری ای چرخ، چه بدکرداری ای چرخ

سر کین داری ای چرخ، نه دین داری، نه آیین داری ای چرخ

از خون جوانان وطن لاله دمیده                    از ماتم سرو قدشان سرو خمیده

در سایه گل بلبل از این غصه خزیده              گل نیز چو من در غمشان جامه دریده

خوابند وكيلان و خرابند وزيران            بردند به سرقت همه سيم و زر ايران

ما را نگذارند به يك خانه ويران            يا رب بستان داد فقيران ز اميران

از اشک همه روی زمین زیر و زبر کن          مشتی گرت از خاک وطن هست به سر کن

غیرت کن و اندیشه ایام بتر کن               اندر جلو تیر عدو سینه سپر کن

ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﻋﺪﻭ ﻧﺎﻟﺔ ﻣﻦ ﺍﺯ ﺳﺮ ﺩﺭﺩ ﺍﺳﺖ           ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺮﺁﻧﻜﺲ ﻛﻨﺪ ﺍﺯ ﻣﺮﮒ ﻧﻪ ﻣﺮﺩ ﺍﺳﺖ

‫ﺟﺎﻧﺒﺎﺯﻱ ﻋﺸﺎﻕ ﻧﻪ ﭼﻮﻥ ﺑﺎﺯﻱ ﻧﺮﺩ ﺍﺳﺖ         ﻣﺮﺩﻱ ﺍﮔﺮﺕ ﻫﺴﺖ ﻛﻨﻮﻥ ﻭﻗﺖ ﻧﺒﺮﺩ ﺍﺳﺖ

 ‫ﻋﺎﺭﻑ ﺯ ﺍﺯﻝ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﺍﻳﺎﻡ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ       ﺟﺰ ﺟﺎﻡ ﺑﻪ ﻛﺲ، ﺩﺳﺖ ﭼﻮ ﺧﻴﺎﻡ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ

‫ﺩﻝ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺯﻟﻒ ﺩﻻﺭﺍﻡ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ       ﺻﺪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻧﻨﮓ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﺎﻡ ﻧﺪﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ